बाल संसार
मेरो बाल मानसपटलमा
एक हुल प्रश्नहरु
लहरै ताती बनेर लहरिन्छन ।
म अनभिज्ञ छु ,
किन रात पर्छ ?
किन उज्यालो हुन्छ ?
केले रात र दिन बनाउछ ?
घाम दिउँसो मात्र किन आउछ ?
जुन किन रातीमा मात्र आउँछ ?
जुन सधैं किन देखिदैन ?
त्यति राम्रा ताराहरु किन त्यति टाढा छन ?
यी र यस्तै जिज्ञासाहरु
अबोध मानसपटलमा घुमिरहन्छन ।
मेरी आमालाई औंलाले
घाम देखाउछु ।
जुन देखाउछु।
तारा देखाउछु ।
खै आमा के बुझ्नुहुन्छ ?
यिनिसङ्ग नाता लाउनुहुन्छ ।
जुनि मामालाई
नमस्कार गराउनुहुन्छ ।
तारा बाजि लै लै भन्न लगाउनुहुन्छ ।
यी सब उत्तर हुन कि के हुन ?
म केही बुझ्दिन ।
।।१।।
म ढुङ्गा बटुल्छु,
छेस्काछेस्की बटुल्छु,
र घर बनाउछु ।
बाजेको जस्तै घर बनाउछु ।
तर कोहि किन बस्न आउदैनन ?
म बुझ्दिन ।
ढुङ्गालाई बोलाउछु, तर बोल्दैन ।
टालाटुली बटुल्छु,
बेहुला बेहुली बनाउछु,
बिहे गर्छु ,
जन्ती जान्छु,
भोजभतेर खान्छु,
तर यी सब के हुन ?
म केही बुझ्दिन ।
रुख चढ्न खोज्छु, तर सक्दिन ।
खोला तर्न खोज्छु, तर सक्दिन ।
डाडा पाखा कुद्न खोज्छु, तर सक्दिन ।
चरा जस्तै उड्न खोज्छु, तर सक्दिन ।
किन चरा उड्न सक्छ,म किन सक्दिन ?
म बुझ्दिन ।
बाजे, ठूलो भएपछि खोलामा
माछा मार्न जाउला भन्नुहुन्छ ,
म कौतुहल भएर
हर खोलामा माछा होलान् ठान्छु ।
खोलामा मात्र माछा किन हुन्छन ?
म केही बुझ्दिन ।
माछा पानीमा किन बस्न सक्छ?
म किन सक्दिन ?
म केही बुझ्दिन ।
।।२।।
म चाडपर्व बुझ्दिन ।
दशै तिहार तिज आदि
म केही जान्दिन ।
म टीका जमारा बुझ्छु ।
माला र पैसा बुझ्छु ।
देउसी भैलो खेलेको बुझ्छु ।
नाचागानमा रमाइलो मान्छु ।
मेरा बा मलाई काधमा बोकेर
दशैमा मात्र किन गाउँमा लिनुहुन्छ ?
म बुझ्दिन ।
सधैं दौरा सुरुवाल किन लगाइदिनुहुन्न ?
म जान्दिन ।
किन हामी मामाघर दशैमा मात्र जान्छौ ?
म जान्दिन ।
मेरा बाजे, मलाई किन गित सुनाउनु हुन्छ ?
म बुझ्दिन ।
गाउँ जादा मात्र डाडा पाखा किन देखिन्छन् ?
म जान्दिन ।
किन गाउँको घरमा मकैको सुलि हुन्छ ? म जान्दिन ।
किन सिस्नोले पोल्छ ? म बुझ्दिन ।
किन आगोले पोल्छ ? म बुझ्दिन ।
।।३।।
मेरो ड्याडीको ममिलाई किन ड्याडी “आमा” भन्नू हुन्छ ?
तर म किन “ममि” भन्छु ?
म बुझ्दिन ।
मेरो ड्याडीको ड्याडीलाई किन ड्याडी “बाबा” भन्नुहुन्छ ?
तर म किन “ड्याडी” भन्छु ?
म जान्दिन ।
मलाई स्कुलमा मेडमले ए फर एप्पल सिकाउनु हुन्छ ।
म किताबको अप्पल चिन्छु,
रुखको स्याउ चिन्दिन ।
म किताबको बनना चिन्छु,
घारीको केरा चिन्दिन ।
म किताबको क्याट चिन्छु,
घरको बिरालो चिन्दिन ।
म किताबको डग चिन्छु,
भुक्ने कुकुर चिन्दिन ।
किन, ममि गुड मर्निङ भन भन्नुहुन्छ ?
म बुझ्दिन ।
कसलाई नमस्कार गर्ने ?
कसलाई ढोग गर्ने ?
कसलाई के गर्ने ,
किन गर्ने ? म केही बुझ्दिन ।
किन मलाई मान्छेपिच्छे,
घरी ढोग गर ,
घरी नमस्कार गर,
घरी के गर , घरी के नगर ,
घरी के बोल , घरी के नबोल ,
आमा किन सिकाइरहनु हुन्छ ?
म केही बुझ्दिन ।
के गर्नु हुन्छ ? के गर्नु हुन्न ?
के गरे के हुन्छ ? के नगरे के हुन्छ ?
म केही जान्दिन ।
।।४।।
यो गर, त्यो नगर ,
मलाई मन पर्दैन ।
यसरी गर, त्यसरी नगर ,
मलाई मन पर्दैन ।
यो यस्तो हुन्छ, त्यस्तो हुदैन ,
मलाई मन पर्दैन ।
त्यसैले, यसैले, म केही जान्दिन ।
म जुनसङ्ग खेल्न चाहान्छु ।
तारा टिपेर अङ्गालोभरी राख्न चाहान्छु ।
आगो समाउन खोज्छु ।
सिस्नो उखेल्न खोज्छु ।
माछासङ्गै पौडिन चाहान्छु ।
डाडापाखामा कुद्न चाहान्छु ।
रुख चढ्न चाहान्छु ।
गाउँ घरमा रमाउन चाहान्छु ।
मलाई केरा, स्याउ, सुन्तला आदि,
पढेर होइन, चाखेर चिन्नुछ ।
बिरालो, कुकुर, कुखुरा आदि,
किताबमा होइन, आफैले देख्नुछ ।
बाबा, आमा, ढोग, नमस्कार आदि,
आफ्नै परिवेशमा सिक्नुछ ।
म आफ्नो घर आफै बनाउछु ।
म मेरै संसारमा रमाउछु ।।